Willem van Oranje / De opportunistische Vader des Vaderlands

Al in de ondertitel van deze biografische schets van Willem van Oranje (1533-1584) maken de twee jonge auteurs duidelijk wat hun bedoeling is: zij willen een ander beeld schetsen van de alom geroemde ‘vader des vaderlands’. Volgens het tweetal was de prins een opportunist en (getuige de hoofdstuktitels) ook een ‘huichelaar’ en een ‘beloftebreker’. Gebaseerd op originele bronnen (brieven van en aan Oranje) en op meestal wat oude (en vaak verouderde) secundaire literatuur, wordt het leven van de ‘sluwe intrigant’ en de ‘ondankbare hond’ soepel geschetst. Feitelijk wordt hier traditionele geschiedschrijving bedreven: het verhaal wordt keurig chronologisch op een rijtje gezet. Probleem is echter dat het hagiografische beeld dat de auteurs willen afbreken, allang is afgebroken. Dat Willem een opportunist (of positiever geformuleerd: een tacticus) was, is al eerder beschreven – maar hij was meer dan dat. Oog voor diens idealen hebben de auteurs helaas niet. Bovendien wordt het handelen van de prins niet inzichtelijk gemaakt/uitgelegd, maar wel (met verholen hedendaags moralisme) afgekeurd. Er zijn betere en vooral genuanceerdere portretten van Willem van Oranje verschenen.

J. van Bree