Het goud der skythen / schatten uit de Hermitage, Leningrad

De Scythen of Skythen (Oudgrieks: Σκύθαι, Skuthai; Latijn: Scythae) waren Iraanse ruiterstammen die tussen de 7e eeuw v.Chr. en de 4e eeuw n. Chr. grote gebieden in de Euraziatische steppe bewoonden. In algemene zin benoemt men als "Scythisch" een mozaïek aan volkeren en culturen in de steppezone, in verschillende perioden en onder verschillende namen bekend, maar met een verwante "Scytho-Siberische cultuur". Hun verschijnen viel samen met de opkomst van een semi-nomadische ruitercultuur van de Karpaten tot in Mongolië tijdens het 1e millennium v.Chr. Ondanks duidelijke plaatselijke verschillen zijn de overeenkomsten groot en verspreidden culturele innovaties zich snel over het gebied. Onder deze "Scythen in ruimere zin" vallen historisch bekende volkeren als de Sarmaten, Massageten en Saken. De antieke bronnen maken echter vaak geen duidelijk onderscheid. Hun grondgebied was bij de klassieke Griekse bronnen bekend als 'Scythië', waarbij men onderscheid maakte tussen Scythia intra Imaum en Scythia extra Imaum, resp. ten westen en ten oosten van de Imaus, d.w.z. de Pamir-Tiensjan-keten. Meer specifiek worden met Scythen de 'Koninklijke' of 'Pontische Scythen', bekend bij de oude Griekse historici, bedoeld. Deze leefden in de Pontisch-Kaspische Steppe ten noorden van de Zwarte Zee en de voor-Kaukasus regio. Later werden deze Pontische Scythen door de verwante Sarmaten verdreven.