De veertigjarige oorlog 1672-1712

Van 1672 tot 1712 was de Republiek der Verenigde Nederlanden in een titanenstrijd met het Frankrijk van de Zonnekoning verwikkeld. Gedurende deze ‘Veertigjarige Oorlog’ leverde zij onder aanvoering van stadhouder-koning Willem III (1650-1702) en zijn politieke erfgenamen een gigantische militaire inspanning. De veerkracht, standvastigheid en volharding waarmee de Nederlanders vochten, dwongen Lodewijk XIV zijn politiek van territoriale expansie op te geven en een Europees machtsevenwicht te aanvaarden. Zijn opvolgers dachten er niet aan het oorspronkelijke plan van de Zonnekoning om de Zuidelijke Nederlanden – het huidige België – bij Frankrijk in te lijven ooit te voltooien. Integendeel, zij wilden dit gebied het liefst permanent neutraal verklaren en daardoor een nieuwe krachtmeting met de Nederlanders vermijden. Na veertig jaar oorlog kon er geen twijfel over bestaan dat de Republiek de hoeksteen was geweest van de grote Europese allianties die de troon van Lodewijk XIV aan het wankelen hadden gebracht. De Veertigjarige Oorlog had Frankrijk zozeer uitgeput dat het tot na de revolutie van 1789 zou duren voordat de Fransen opnieuw veroveringsoorlogen voerden.