Na het kamp / vriendschap en politieke strijd

Sociologe Jolande Withuis, publiciste in o.m. NRC-Handelsblad, bestudeerde de naoorlogse lotgevallen van Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog de nazi-kampen Natzweiler, Dachau, Ravensbruck en Buchenwald overleefden. Onder hen Nico Rost, Ed Hoornik, W.L. Brugsma en Pim Boellaard. Dankzij hen weten we van de ellendige situatie, en de lange naoorlogse zoektocht naar hulp en erkenning van trauma’s. Withuis schreef eerder over hun problematiek in ‘Erkenning: van oorlogstrauma naar klaagcultuur’ (2002)*. Nu geeft zij een uitvoerig expose over de organisaties en ruzies van de ex-lotgenoten. Tijdens de Koude Oorlog was er niets dan spanning en achterdocht tussen de communistische ex-gevangenen en de rest. Withuis reconstrueert de vinnige discussies uitentreuren. Herdenkingen werden in de jaren zestig en zeventig geclaimd door anti-Vietnamoorlog- of anti-apartheidsmanifestanten. Later vervaagden de tegenstellingen, en kwam het begrip KZ-syndroom in zwang. Na 1980 groeide consensus. Aan de pijnlijke terugkeer van joodse overlevenden is een apart hoofdstuk gewijd. Een vlot geschreven studie, onthullend voor insiders en geinteresseerden.

Dr. J.L.G. v. Oudheusden